Öğretmenlerin Disiplin Cezaları

A) Öğretmenlerin Disiplin Cezaları Hakkında Genel Bilgiler

Öğretmenlerin disiplin cezaları 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre belirlenmektedir. Öğretmenlerin disiplin cezaları bu kanunda sayılı hallerde, kanunda belirtilen usulde ve kanunda belirtilen türde olmak zorundadır. 657 sayılı Kanununa aykırı olarak verilen disiplin cezalarının iptal edilmesi gerekmektedir. İptalin sağlanabilmesi için öğretmenlerin disiplin cezalarını itiraz etmesi veya idari yargıda iptal davası açması gerekmektedir. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile ilgili diğer mevzuatlar, dağınık bir şekilde bulunduğu, teknik bilgi gerektirdiği, itiraz ve iptal yollarında kısa süreler öngörüldüğü için hak kaybı olmaması adına öğretmenlerin disiplin cezaları konusunda uzman bir avukat aracılığıyla sürecin takip edilmesi önem arz etmektedir. Bu yazımızda öğretmenlerin disiplin cezaları konusunda kısa bir bilgilendirme yapılacaktır.

B) Öğretmenlerin Disiplin Cezaları Türleri

Kanunda öğretmenlerin disiplin cezaları tek tek sayılmıştır; bunlar, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 125. maddesinde;

• Uyarma Cezası,

• Kınama Cezası,

• Aylıktan Kesme Cezası,

• Kademe İlerlemesinin Durdurulması Cezası

• Devlet Memurluğundan Çıkarma Cezası

olmak üzere beş tane olarak sayılmıştır.

C) Öğretmenlerin Disiplin Cezalarının Türleri İle İlgili Örnekler:

Öğretmenlerin disiplin cezalarının tanımı ve unsurları kanunun ilgili maddesinde şu şekilde yapılmıştır:

• Uyarma Cezası: Öğretmenin, görevinde ve davranışlarında daha dikkatli olması gerektiğinin yazı ile kendisine bildirilmesidir.

• Kınama Cezası: Öğretmenin, görevinde ve davranışlarında kusurlu olduğunun yazı ile kendisine bildirilmesidir.

• Aylıktan Kesme Cezası: Öğretmenin, brüt maaşından 1/30 ila 1/8 arasında kesinti yapılmasıdır.

• Kademe İlerlemesinin Durdurulması Cezası: Öğretmenin cezaya konu fiilinin ağırlık derecesine göre, bulunduğu kademede ilerlemesinin 1 ila 3 yıl arasında bir süre durdurulmasıdır.

• Devlet Memurluğundan Çıkarma Cezası: Bir daha herhangi bir şekilde devlet memurluğuna atanmamak üzere memurluktan çıkarmaktır.

  
  

Bu cezalara örnek haller ise şu şekilde sayılabilir:

• Uyarma Cezası Gerektiren Örnek Haller: Özürsüz veya izinsiz olarak göreve geç gelmek, erken ayrılmak, görev mahallini terketmek, Kurumca belirlenen tasarruf tedbirlerine riayet etmemek, Usulsüz müracaat veya şikayette bulunmak, Devlet memuru vakarına yakışmayan tutum ve davranışta bulunmak, Görevine veya iş sahiplerine karşı kayıtsızlık göstermek veya ilgisiz kalmak.

  
  

• Kınama Cezası Gerektiren Örnek Haller: Görev sırasında amire hal ve hareketi ile saygısız davranmak, Hizmet dışında Devlet memurunun itibar ve güven duygusunu sarsacak nitelikte davranışlarda bulunmak, Devlete ait resmi araç, gereç ve benzeri eşyayı özel işlerinde kullanmak, Devlete ait resmi belge, araç, gereç ve benzeri eşyayı kaybetmek, İş arkadaşlarına, maiyetindeki personele ve iş sahiplerine kötü muamelede bulunmak, İş arkadaşlarına ve iş sahiplerine söz veya hareketle sataşmak, Görev mahallinde genel ahlak ve edep dışı davranışlarda bulunmak ve bu tür yazı yazmak, işaret, resim ve benzeri şekiller çizmek ve yapmak, Verilen emirlere itiraz etmek, Borçlarını kasten ödemeyerek hakkında yasal yollara başvurulmasına neden olmak, Kurumların huzur, sükun ve çalışma düzenini bozmak.

  
  

• Aylıktan Kesme Cezası Gerektiren Örnek Haller: Kasıtlı olarak; verilen emir ve görevleri tam ve zamanında yapmamak, görev mahallinde kurumlarca belirlenen usul ve esasları yerine getirmemek, görevle ilgili resmi belge, araç ve gereçleri korumamak, bakımını yapmamak, hor kullanmak, Devlete ait resmi belge, araç, gereç ve benzerlerini özel menfaat sağlamak için kullanmak, Görevle ilgili konularda yükümlü olduğu kişilere yalan ve yanlış beyanda bulunmak, Görev sırasında amirine sözle saygısızlık etmek, Hizmet içinde Devlet memurunun itibar ve güven duygusunu sarsacak nitelikte davranışlarda bulunmak,

  
  

• Kademe İlerlemesinin Durdurulması Cezası Örnek Gerektiren Haller: Görevi ile ilgili olarak her ne şekilde olursa olsun çıkar sağlamak, Amirine veya maiyetindekilere karşı küçük düşürücü veya aşağılayıcı fiil ve hareketler yapmak, Gerçeğe aykırı rapor ve belge düzenlemek, Ticaret yapmak veya Devlet memurlarına yasaklanan diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunmak, Görevin yerine getirilmesinde dil, ırk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep ayrımı yapmak, kişilerin yarar veya zararını hedef tutan davranışlarda bulunmak, Verilen görev ve emirleri kasten yapmamak.

  
  

• Devlet Memurluğundan Çıkarma Cezası Örnek Gerektiren Haller: Memurluk sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmak, Yurt dışında Devletin itibarını düşürecek veya görev haysiyetini zedeleyecek tutum ve davranışlarda bulunmak, Amirlerine, maiyetindekilere ve iş sahiplerine fiili tecavüzde bulunmak.

  
  

Disiplin cezası alınması, kişiye ilk aşamada manevi olarak zarar verebilmektedir. Disiplin cezaları hakkaniyete uygun bir şekilde kullanılmalı, İdare'nin ve yöneticilerin keyfi uygulamalarının önü kesilmelidir. Disiplin hükümleri tabiri caizse "sopa" işlevi değil; vatandaşa hizmet veren kurumların adil ve hukuka uygun bir şekilde yürütülmesi için, şartları oluşması halinde kullanılan bir araç işlevi görmesi gerekmektedir. Disiplin cezası alınması hallerinde özel soruşturma usul ve süreleri olduğundan, sürecin doğru yönetilmesi, hızlı ve etkili sonuçların alınabilmesi için öğretmenlerin disiplin cezaları alanında uzmanlaşmış bir avukata danışılmasını tavsiye ederiz.